تاریخ انقضا ورق روغنی

آیا ورق روغنی تاریخ انقضا دارد؟ به طور کلی، فلزات مانند فولاد که پایه اصلی ورق روغنی هستند، تاریخ انقضای مشخصی مانند مواد غذایی یا دارویی ندارند، اما کیفیت آن ها به مرور زمان تحت تأثیر عوامل محیطی و فیزیکی کاهش می یابد. ورق روغنی که با نورد سرد تولید شده و سطح آن با لایه ای از روغن پوشیده شده است، در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم تر از ورق های ساده می باشد. با این حال، در شرایط نامناسب نگهداری (رطوبت بالا، دمای زیاد، تماس با مواد شیمیایی)، این مقاومت به مرور از بین می رود.

پاسخ دقیق: بله، ورق روغنی تاریخ انقضا به معنای کاهش تدریجی کیفیت دارد، نه به معنای فساد یا خرابی قطعی در یک زمان مشخص.

• هر ورق روغنی، تاریخ مصرف مشخصی دارد که به نوع آلیاژ و شرایط نگهداری وابسته است.
• استفاده از ورق های تاریخ گذشته در پرس کاری، کشش، خم کاری و رنگ کاری باعث افزایش ضایعات تولید و کاهش عمر محصول نهایی می شود.
• اگر ورق در کاربری های حساس (مثل قطعات خودرو) استفاده می شود، توصیه اکید بر رعایت دقیق زمان مصرف و بررسی ظاهری قبل از استفاده است.

در جدول زیر مقایسه انواع ورق روغنی از نظر کشش پذیری و تاریخ انقضا آورده شده است: 

در پادکست زیر به صورت مفصل درباره تاریخ انقضا ورق روغنی صبحت شده است : 

مقایسه انواع ورق روغنی از نظر تاریخ انقضا

ورق های روغنی، که از طریق فرایند نورد سرد بر روی فولادهای کم کربن تولید می شوند، از نظر ترکیب شیمیایی و رفتار مکانیکی، تنوع قابل توجهی دارند. این تنوع عمدتاً ناشی از درصد عناصر آلیاژی مانند کربن (C)، منگنز (Mn)، سیلیسیم (Si)، فسفر (P) و گوگرد (S) در ساختار فولاد پایه و همچنین شرایط عملیات حرارتی و نورد نهایی آن ها است.

ترکیب دقیق این عناصر، روی خواصی همچون استحکام کششی، قابلیت فرم دهی، انعطاف پذیری و عمر مفید (تاریخ مصرف) تأثیر می گذارد. برای مثال، ورق های با درصد کربن کمتر، نرم تر و منعطف ترند، در حالی که ورق های با درصد منگنز بالاتر، سخت تر و مستعد ترک در پرس کاری های شدید هستند.

نکته مهم:
با وجود ظاهر صاف، براق و بدون زنگ این ورق ها، ورق های روغنی تاریخ مصرف دارند. به عبارت دیگر، پس از گذشت مدت زمان مشخصی—به ویژه در صورت نگهداری نامناسب—خواص مکانیکی آن ها افت می کند و ریسک ترک یا پارگی در فرایندهایی مانند خم کاری، کشش عمیق یا پرس کاری بالا می رود. این تاریخ انقضا برای هر نوع ورق روغنی، بسته به گرید و ویژگی های متالورژیکی اش متفاوت است.

در ادامه، مهم ترین گریدهای استاندارد ورق روغنی (بر اساس استاندارد DIN آلمان) و تاریخ مصرف تخمینی آن ها را بررسی می کنیم:

ورق روغنی ST12

نام دیگر: ورق کششی معمولی
کاربرد: پرکاربردترین گرید در صنعت، مورد استفاده در تولید قطعات صنعتی عمومی، ساختمان سازی، کابینت سازی، تجهیزات خانگی
ویژگی ها:

• شکل پذیری متوسط
• مقاومت مکانیکی مناسب
• مناسب برای برش، خم کاری و عملیات سبک
• سطح صاف و روغنی قابل رنگ کاری
  تاریخ انقضا (در شرایط نگهداری مناسب): تا ۱۸ ماه
  نکته فنی: در صورت نگهداری در محیط با رطوبت بالا یا تماس با مواد خورنده، پس از 12 ماه خاصیت مکانیکی آن به شدت افت می کند.

ورق روغنی ST13

نام دیگر: ورق نیمه کششی
کاربرد: صنایع با نیاز به پرس کاری سبک تا متوسط، قطعات صنعتی سبک، ساخت درب ها و بدنه تجهیزات اداری
ویژگی ها:

• فرم پذیری بهتر از ST12
• مناسب برای عملیات کشش جزئی
• تحمل فشار مکانیکی پایین
  تاریخ انقضا (در شرایط نگهداری مناسب): حداکثر ۸ ماه
  نکته فنی: استفاده از ورق ST13 پس از گذشت 8 ماه، به ویژه در پرس کاری ها با شعاع بالا، احتمال ترک در لبه ها را افزایش می دهد.

ورق روغنی ST14

نام دیگر: ورق فوق کششی
کاربرد: صنایع حساس مانند خودروسازی (ساخت فیلتر خودرو، اجزای داخلی بدنه)، قطعات با عمق کشش بالا
ویژگی ها:

• انعطاف پذیری بسیار بالا
• مناسب برای پرس کاری های عمیق و چند مرحله ای
• مقاومت پایین در برابر سفت شدن در طول زمان
  تاریخ انقضا (در شرایط نگهداری مناسب): حدود ۸ ماه
  نکته فنی: ورق ST14 اگر بیش از مدت توصیه شده نگهداری شود، خاصیت فوق کششی خود را از دست می دهد و در برابر تغییر شکل سریع دچار گسیختگی می شود.

تأثیر پوشش روغنی بر عمر مفید ورق

نوع روغن محافظی که پس از نورد سرد روی ورق اعمال می شود، نقش مهمی در حفظ کیفیت سطحی دارد. در جدول زیر، مقایسه ای بین انواع پوشش های روغنی از نظر دوام انجام شده است:

چگونه تاریخ انقضای ورق روغنی را تشخیص دهیم؟

آیا روی بسته بندی یا لیبل تاریخ درج شده؟

برخی کارخانه ها تاریخ تولید را روی لیبل رول یا بسته بندی درج می کنند، اما تاریخ انقضا معمولاً به صورت مستقیم نوشته نمی شود. برای تشخیص عمر ورق، باید به تاریخ تولید توجه کرد و آن را با شرایط نگهداری تطبیق داد.

بررسی ظاهری برای تشخیص ورق تاریخ گذشته

در بسیاری از موارد، ظاهر ورق روغنی می تواند نشان دهنده کاهش کیفیت باشد. نشانه های زیر به شما هشدار می دهد که ورق در حال انقضا یا منقضی شده است:

• ایجاد لکه های زنگ زدگی (حتی نقطه ای)
• تغییر رنگ سطح (مات شدن یا تیرگی)
• خشک یا لخته شدن لایه روغنی
• چسبندگی بیش از حد بین لایه ها در رول

مشاهده یکی از این علائم، به ویژه اگر ورق برای کاربردهای دقیق (مثل رنگ کاری یا خم کاری) استفاده شود، می تواند کیفیت نهایی محصول را به شدت کاهش دهد.

مضرات استفاده از ورق روغنی تاریخ گذشته

اثرات فنی و ظاهری

وقتی ورق به پایان عمر مفید خود می رسد، اتفاقات زیر ممکن است رخ دهد:

• زنگ زدگی سطحی: حتی در صورت وجود لایه روغن، در اثر جذب رطوبت
• کاهش قابلیت فرم دهی: سفت شدن یا ترد شدن ورق در برخی موارد
• کاهش چسبندگی رنگ: مهم ترین اثر در صنایع رنگ کاری یا خودروسازی
• افزایش میزان ضایعات: در فرآیندهای برش یا فرم دهی

استفاده محدود در پروژه های غیرحساس

در برخی کاربردها که ظاهر و کیفیت نهایی اهمیت کمتری دارد، می توان از ورق تاریخ گذشته استفاده کرد. به عنوان مثال:

• قالب سازی های موقت
• بسته بندی فلزی ساده
• ساخت قطعات غیرسازه ای

مواردی که استفاده از ورق تاریخ گذشته ممنوع است

• سازه های تحت تنش یا لرزش (مثلاً در صنایع خودرو یا سازه های فلزی)
• کاربردهای تزئینی و قابل رویت (مثل کابینت، در و پنجره، لوازم خانگی)
• خطوط تولید صنعتی دقیق (مثل خطوط فرم دهی دقیق، رنگ کاری خودرو)

اطلاعات فنی و عمر مفید ورق روغنی را بشناسید تا از ضررهای احتمالی جلوگیری کنید.
مشاوره رایگان | تحلیل تخصصی | داده‌های معتبر از کارشناسان آهن تاپ